28-сентябрга караган түнү Жердин жашоочулары сейрек кездешүүчү астрономиялык кубулушту - Айдын толук тутулушун көрүшөт. Мындай тутулуу жылдыз Жер планетасынын көлөкөсүндө турган мезгилдерде болот. Россиянын аймагында батыш аймактардын жашоочулары уникалдуу көрүнүштү көрө алышат.
Быйыл Айдын тутулушу Супер Ай деп аталган мезгилге дал келет - Айдын жана Жердин эң жакын келүү учуру, бул мезгилде Жердин табигый спутниги кадимкидей чоңураак болуп көрүнөт жана болжол менен 30% ды түзөт жаркыраган.
"Супер Ай" терминин карапайым адамдар дагы, … астрологиядан чыккан кадыр-барктуу илимпоздор дагы колдонушканы кызык. Аны 1979-жылы америкалык астролог Ричард Нолле ойлоп тапкан.
Эл Айдын тутулушун "кандуу ай" деп атады, анткени жаркыраган нур бир нече саат бою кызгылтым түскө айланат. Бул кубулуштун себеби Жердин атмосферасынын Рэлей чачырандылыгы деп аталган өзгөчөлүгүндө. Жердин атмосферасы жарык нурларын көк спектрге чачыратууда эң жакшы, бирок кызыл спектрдин нурлары Айга көбүрөөк көлөмдө жетип, чагылышат. Демек мүнөздүү кызыл түс.
Супер айдын убагында, Ай калган убакытка салыштырмалуу 14 пайызга чоңураак болуп турганда, анын жогорку бөлүгүндөгү үч караңгы түздүктү: Жамгыр деңизи, Тунук деңизи жана Бороондор океаны.
Москвада уникалдуу кубулушту түн ортосунда гана байкоого болот. "Кандуу" ай көтөрүлүүнү Москва убактысы боюнча 3 саат 11 мүнөттө баштайт жана таңкы саат 5те гана толук кызарат.
Акыркы жолу супер ай менен Айдын тутулушу 1982-жылы дал келген. Кийинки жолу мындай окуя 2033-жылы гана болот.
